Wszawica budzi jednoznacznie negatywne skojarzenia. Wciąż pokutuje przekonanie, że jest to choroba nizin społecznych i osób niedbających o higienę, co absolutnie nie jest prawdą. Wszawicą można się zarazić w wielu codziennych sytuacjach, niezależnie od statusu majątkowego. Wszy na głowie najczęściej odkrywają rodzice u swoich dzieci. Uspokajamy: nie jest to powód ani do wstydu, ani do wpadania w panikę. Jak rozpoznać i leczyć wszawicę? Czy można się jakoś zabezpieczyć przed tą chorobą? Po garść wiedzy zapraszamy do naszego artykułu.
Czym właściwie jest wszawica?
Wszawica, nazywana również pedikulozą, to choroba pasożytnicza wywołana przez wesz głowową (Pediculus humanus capitis). Choć może dotknąć osoby w każdym wieku, najczęściej zarażają się nią dzieci i młodzież. Dlaczego?
Powód jest prozaiczny: to młodzi ludzie najczęściej przebywają w dużych skupiskach, w których trudno jest zachować dystans społeczny. Z kolei małe dzieci nadal nie mają zakodowanych podstaw higieny, np. pożyczając sobie przybory osobiste, takie jak grzebienie, szczotki, gumki do włosów czy czapki.
Wszy to pasożytnicze owady bezskrzydłe, które nie potrafią skakać ani latać, ale bardzo sprawnie i szybko się przemieszczają. Wesz żyje około 40 dni i w tym czasie składa około 300 jaj, zwanych gnidami, które przytwierdza u nasady włosów. Dorosłe wszy osiągają rozmiar około 4 mm i zwykle mają brunatne ubarwienie.
Wszawica najczęściej szerzy się w żłobkach, przedszkolach, szkołach, na zajęciach pozaszkolnych czy podczas wyjazdów na kolonie i obozy. Nie oznacza to natomiast, że wszy na głowie pojawiają się wyłącznie u dzieci i młodzieży. Chorobą mogą się zarazić również osoby dorosłe, na przykład w swoim zakładzie pracy, w hotelu, przymierzając ubrania w sklepie czy korzystając ze środków komunikacji zbiorowej (autobusy, tramwaje, pociągi etc.).
Jak dochodzi do zarażenia wszawicą?
Wszawica to choroba, która potrafi błyskawicznie szerzyć się w środowisku ludzkim. W formie ciekawostki napiszemy, że zdaniem naukowców jest to jedna z chorób towarzyszących człowiekowi od samego początku ludzkości.
Najczęstszą drogą zarażenia jest bezpośredni kontakt „głowa do głowy” – na przykład podczas przytulania się lub wspólnej zabawy. Zdarza się jednak, że wszy przenoszą się na nowego nosiciela w sposób pośredni, poprzez różne przedmioty i powierzchnie. Można tutaj wskazać na:
- grzebienie, szczotki i inne akcesoria do włosów,
- nakrycia głowy,
- odzież,
- dywany, wykładziny,
- pościel,
- tapicerowane meble.
Łatwość zarażenia się wszawicą ostatecznie podważa pogląd, że jest to choroba wyłącznie osób będących na bakier z higieną. Stwierdzenie obecności wszy na głowie np. dziecka nie jest powodem do wstydu i nie musi wynikać z błędów popełnionych przez rodziców. Takie sytuacje po prostu się zdarzają i trzeba wiedzieć, jak na nie zareagować.
Jak rozpoznać wszawicę?
Trzeba wyraźnie podkreślić, że wszawicaw nie daje natychmiastowych objawów. To, z czym najczęściej kojarzymy chorobę, czyli uciążliwy świąd skóry głowy, pojawiają się dopiero po około 7-10 lub nawet 14 dniach od zarażenia.
Stąd bardzo ważne jest, aby rodzice dzieci uczęszczających do placówek opiekuńczo-wychowawczych profilaktycznie przeprowadzali przegląd głowy, najlepiej codziennie wieczorem, skupiając się na miejscach za uszami oraz w okolicach potylicy. Szukamy gnid, czyli jaj wszy – są to żółtawo-szarawe kuleczki przytwierdzone do podstawy włosów. Jeśli zauważysz gnidy, to możesz mieć już pewność, że dziecko ma wszawicę.
Głównym objawem obecności wszy na głowie jest świąd skóry głowy, spowodowany reakcją alergiczną na ślinę i kał pasożytów. Nie należy tego lekceważyć. Intensywne drapanie skóry może prowadzić do podrażnień, bakteryjnych nadkażeń, a nawet powiększenia węzłów chłonnych szyi.
Jak pozbyć się pasożytów?
Leczenie wszawicy jest stosunkowo proste, o ile przestrzega się kilku podstawowych zasad. Przede wszystkim, należy wybrać odpowiedni preparat, który już po jednym zastosowaniu zwalczy wszy i gnidy. Najwygodniejsze są preparaty w sprayu, działające kontaktowo i niezawierające środków owadobójczych. Odpowiedni, skuteczny środek z pewnością poleci Ci farmaceuta.
Ważne jest również dokładne sprawdzenie włosów każdego członka rodziny i, w przypadku stwierdzenia obecności wszy, zastosowanie kuracji równocześnie u wszystkich zarażonych. Ponadto, wszy oraz gnidy mogą przetrwać poza żywicielem od kilku dni do dwóch tygodni, dlatego konieczne jest dokładne posprzątanie mieszkania, odkurzenie oraz wypranie pościeli, ręczników i ubrań osoby zakażonej w wysokiej temperaturze.
Jak zapobiegać wszawicy?
Po wyleczeniu wszawicy istnieje ryzyko ponownego zarażenia, szczególnie po powrocie dziecka wraca do żłobka, przedszkola czy szkoły. Aby temu zapobiec, warto zastosować odpowiedni preparat chroniący przed wszawicą – takie produkty również są dostępne w dobrych aptekach.
Ponadto warto wpoić dziecku podstawowe zasady higieny osobistej, dbać o to, aby pociecha mająca dłuższe włoski wychodziła z domu zawsze w związanej fryzurze oraz regularnie przeprowadzać przegląd głowy dziecka.
